زلزله سی‌سخت ٩٩/١١/٢٩ و مدیریت بحران در زمستان

مهدی زارع

زلزله 29/11/99 سی‌سخت كهگیلویه و بویراحمد كه در ساعت 22:05 شامگاه رخ داد. كانون درست در مجاورت شهر سی‌سخت قرار داشت و در پهنه نسبتا وسیعی از شیراز تا استان خوزستان و بخش‌هایی از لرستان حس شد. گسل مسبب به نظر می‌رسد كه قطعه فرعی و فشاری گسله سی‌سخت با طول حدود 90 كیلومتر از سامانه گسله كازرون و در شمال دنا با 140 طول كیلومتر است. سامانه گسلی مزبور در شمال خودراندگی اصلی زاگرس را در منطقه بروجن قطع می‌كند. گسل دنا یك گسل پی سنگی با سازوكار فشاری و امتداد لغز است. از سوی هلال‌احمر روز سی بهمن یك‌هزارو ۸۰۰ تخته چادر امدادی بین مردم زلزله‌زده سی‌سخت و روستاهای شهرستان دنا توزیع شد. مسوولان در فردای حادثه (پنجشنبه 30/11/99) ۲ كمپ اسكان برای زلزله‌زدگان راه‌اندازی كردند، اما این كمپ‌ها با استقبال مردم روبه‌رو نشد و خالی ماند. كسی كشته نشد ولی منازل مردم آسیب جدی و وسایل درون ساختمان‌ها نیز صدمات زیادی دید. ازدحام در كمپ‌ها خطر شیوع ویروس كرونا را افزایش می‌دهد. چادرهای هلال‌احمر را در یك مكان واحد برپا می‌كنند، اما مردم ترجیح می‌دهند چادر در محل منزل‌شان مستقر باشند تا به اموال‌شان نزدیك باشند. تعطیلی تمامی نانوایی‌ها، سوپرماركت‌ها و فروشگاه‌ها در روزهای اولیه بعد از زلزله تهیه نیازهای اولیه را مشكل‌تر كرده است. روز دوم برآورد شدكه یك‌هزار تخته چادر دیگر برای مردم زلزله‌زده نیاز است، ولی استقرار در چادر در این هوای سرد زمستان بسیار مشكل است. هلال‌احمر در روز اول بعد از حادثه یك‌هزارو ۲۰۰ بسته غذای نیز بین مردم زلزله‌زده توزیع كرد. 6 هزار پرس غذای گرم نیز روز شنبه 2 اسفند 99 توزیع شد. شیوع ویروس كرونا و محدودیت‌های بهداشتی، كار امدادرسانی و توزیع این غذاها را مشكل كرده است.
شهر سی‌سخت در سرشماری سال 95 حدود هشت هزار نفر جمعیت داشت. سی‌سخت در ۳۵ كیلومتری غرب یاسوج قرار دارد. ۷۸ روستای شهرستان دنا در زلزله خسارت جدی دیده‌اند و ۶۳ نفر مصدوم شدند. روستاهای شهرستان سمیرم واقع در شرق پهنه زلزله‌زده و در استان اصفهان نیز در این زلزله آسیب دیدند. این شهرستان نیز منطقه‌ای سردسیر است. استقرار مردم در مكان امن و بهداشتی و بلافاصله ترمیم خانه‌ها و تعمیر ساختمان‌های آسیب دیده اولویت اصلی این روزهای مردم منطقه زلزله‌زده است. در شهرستان سمیرم خسارت‌های وارد به ساختمان‌ها و خانه‌ها در روستاهای مختلف هر ۲ بخش پادنا و پادنای بزرگ طوری بوده كه تعدادی از ساختمان‌ها قابل سكونت نیستند. معاون فرمانداری سمیرم ابراز كرد كه برای واحدهای پرورش ماهی در محدوده روستای خفر سمیرم به علت قطع برق مشكل ایجاد شد و تعداد زیادی از ماهی‌ها در این حادثه مردند. با تامین موتورهای برق نسبت به هوادهی مزارع پرورش ماهی اقدام شد و جلوی خسارت به این مزارع را گرفته‌اند. البته لازم به یادآوری است كه از بین رفتن ماهی‌ها باید به‌طور دقیق بررسی شود كه آیا قبل از رخداد زلزله هم گزارشی از مرگ ماهی‌ها وجود دارد یا خیر. چنین بررسی‌ای‌ می‌تواند به احتمال وجود پی‌نشانگر لرزه‌ای در این زلزله كمك كند. قطع آب شرب برخی محله‌های شهر سمیرم به دلیل قطع برق در محل پمپاژ آب بود كه باتوجه به بارش شدید برف در مدت حدود 8 ساعت(تمام طول شب تا بامداد 30 بهمن 99) مشكل ادامه داشت. ۲۳۰ واحد مسكونی در شهرستان سمیرم نیاز به تعمیر دارد. شهرستان سمیرم در جوار دامنه‌های دنا و زاگرس میانی، با ۹۰ هزار نفر جمعیت، در ۱۶۰ كیلومتری جنوب اصفهان و ۱۶۴ كیلومتری شمال یاسوج مركز استان كهگیلویه و بویراحمد واقع شده است